Waarom zijn Nederlanders zo gek op ijs

Gaat het vriezen, dan slaat collectief de gekte toe: heel Nederland rukt uit en trekt het ijs op. Hoe komt dat toch? Waarom zijn Nederlanders zo gek op ijs en waarom nergens zo massaal als hier? Dinsdagavond legde Herman Pleij dat uit op tv bij Pauw & Witteman. Hij is emeritus hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde en vertelde dat het ‘al heel lang uitgerekend hier een enorm volksvermaak is. Oer-Hollands: ons saamhorigheidsgevoel komt op het ijs naar boven. Dat beleven we als volk met door met elkaar rond te hossen in het oranje. Geen nationalisme, geen verheerlijking van het koningshuis, maar solidariteit. Net als bij de Nieuwjaarsduik. Op het ijs beleven we totale gelijkheid. We zien mannen in opzichtige ijspakken rond zoeven, maar weten dat ook die een keer zullen vallen: hoogmoed komt voor den val.’

Volgens Pleij is er nog een ander belangrijk element: ‘wij hebben ons land zelf vormgegeven. Soms verweten anderen ons: ‘Door God gegeven land mag je niet zelf veranderen.’ Wij zagen dat als onze plicht. Op de schaatsen kijken we rond naar onze eigen schepping, waaraan we iedere vierkante meter hebben veranderd. Bovendien voelt het als de absolute verovering op het water: sinds jaar en dag onze grootste vijand. In West-Europa schaatst de adel in de Middeleeuwen al op het ijs, maar hier konden ook welvarende burgers zich dat permitteren. Het was toen een stuk kouder dan nu: van de 15^e tot en met de 17^e eeuw spreken we van de Kleine IJstijd.’

‘De eerste berichten stammen uit de 13^e eeuw. Schaatsen raakte snel zeer verbreid. Opvallend is de handel: ook iets typisch Nederlands. Bij ons duikt de handel er bij grote feesten en collectieve gebeurtenissen meteen bovenop. Tot grote verbazing in het buitenland is onze grootste feestdag – Koninginnedag – een vrijmarkt, waar zelfs de koningin langskomt. Vanaf de 15^e eeuw zijn er complete markten op het ijs; ook het vervoer van A naar B over ijs gaat een stuk sneller dan anders. Maar ook nu zie je nog steeds meteen handel opdoemen: boeren rijden met de trekker naar het ijs, moeder roert in een pan erwtensoep en dochters schenken warme chocolademelk. Ze verdienen er dik aan en iedereen heeft er nog lol in ook. Op het ijs vallen standen weg én zijn de mensen ook heel beleefd in verkeer: laten elkaar ineens netjes voorgaan.’ (citaten uit het hartverwarmende betoog van Herman Pleij)

Lees ook:Handelse Processie tussen Valkenswaard en Handel
Lees ook:Handelse Processie 2012 Valkenswaard
Lees ook:Handelse processie Valkenzwaard
Lees ook:Blokzijler Merentocht afgelast
Lees ook:De schaatsen kunnen van zolder