Folklore tijdens Pasen: paasvuren, poaskerls en paaseieren

IMG_20160525_153027Het oosten en noordoosten van Nederland kent met Pasen al eeuwenlang een aantal bijzondere gebruiken, zoals de paasvuren (2016: klik hier). Het Twentse Ootmarsum aan de Duitse grens, kent vlöggeln. Sommige kronieken noemen het stadje al in 126 na Christus en rond 770 verrees er een van de eerste kerkjes in Twente. In dit katholieke dorp wordt Pasen uitbundig gevierd: acht mannen, ‘Poaskearls’, maken tijdens de paasdagen een rondgang door het dorp en brengen heil en zegen van huis tot huis. De inwoners lopen hand in hand in een lange sliert achter ze aan door het stadje (en door café’s) en zingen paasliederen..

Mogelijk was het vlöggeln in de middeleeuwen een religieuze processie, of waren het nog veel eerder Germanen die vanaf een gewijde plaats heil en zegen kwamen brengen, door met de inwoners in een lange sliert dwars door de huizen te lopen. Poaskerls dragen een lange grijze regenjas en gleufhoed en zijn jong, ongetrouwd, geboren en getogen in Ootmarsum en rooms-katholiek. Op zaterdag geven ze leiding aan het sprokkelen van hout voor het paasvuur. Op eerste paasdag beginnen ze om 8.30 uur aan hun de ‘Rondgang rond de Weme’ en herhalen dat ‘s-middags. Tegen 17.00 uur gaan ze naar de paaswei, lopen rond het opgestapelde hout en beginnen met vlögeln. Rond 20.30 uur wordt het paasvuur ontstoken. Op tweede paasdag wordt het vlögeln – zonder paasvuur – herhaald.

In het Twentse Denekamp (tussen Oldenzaal en de Duitse grens) wordt het paasvuur ontstoken na het traditionele paasstaakslepen door het dorp. Bewoners slepen een spar van kasteel Singraven naar de kerk en zetten het gevaarte overeind op het paasterrein, met bovenin een teerton. De duigen van die ton worden door Judas en Iscarioth bij opbod verkocht en daarna om 20.00 uur in brand gestoken. Judas en zijn helper Iscarioth worden gespeeld door twee voor de gelegenheid uitgekozen dorpsjongens.

Een alom bekende traditie is paaseieren zoeken. De Germanen begroeven eieren – als symbool van vruchtbaarheid – in akkers om zo de velden vruchtbaar te maken. In de christelijke traditie hebben paaseieren ook een betekenis: in de vastentijd na Aswoensdag mochten gelovigen geen eieren eten. Dat mocht pas met Pasen, waarbij de oudste eieren werden versierd. Fabergé creëerde kostbare, met juwelen versierde paaseieren voor de Russische tsaren. In de digitale wereld betekent een Easter egg een extraatje, bijvoorbeeld toegevoegde scènes op een dvd, een grap of een verborgen boodschap in een computerprogramma. Net als paaseieren zitten die extra’s verborgen en moeten ze worden gezocht.

Lees ook:Paastradities: paaseieren, paasvuren, Poaskerls en paasstaakslepen
Lees ook:Pasen: paaseieren, paasvuren en andere tradities
Lees ook:Poaskearls en vlögeln in Ootmarssum: oude paasgebruiken
Lees ook:Poaskearls en vlögeln in Ootmarsum
Lees ook:Paasvuren, Poaskerle en andere folklore rond Pasen

Geen reacties // Reageer

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Naam

Website

Het kan vijf minuten duren voordat nieuwe reacties zichtbaar zijn.

De volgende HTML tags en attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>