Tilburg kent in 2008 pas 44 jaar carnaval. De stad viert eerdaags haar 200-jarig bestaan. Tot 1964 heette het feest geen carnaval, maar vastenavond. Dat bestond al eeuwen op het platteland. Gemeente en kerkvaderen verboden in de 19e eeuw de ‘ketterse braspartijen’ op de openbare weg. Binnenshuis, in kroegen en verenigingen, werd het wel gevierd, maar pas in 1965 werd voor het eerst een officiële openbare carnavalsoptocht toegestaan. Bij carnaval draait alles om het getal elf: een lustrum is elf jaar, dus viert Kruikenstad dit jaar haar (4×11=44) vierde carnavallustrum.
Vier eeuwen lang werd in het Zuiden Vastenaovend gevierd. Het bestond uit ruwe spelletjes met weerloze dieren, zoals gansrijden en katknuppelen en uit verkleed en gemaskerd dansen. De meeste mensen vierden het thuis met drank, pannenkoeken en oliebollen. In 1847 voerde de kerk het veertigurengebed op vastenavond in, waarschijnlijk om het feest de kop in te drukken. Pater Bernard was een kerkvader in die tijd, bekend om zijn vlammende betogen. Op vastenavond in 1857 verstoorde een groepje jongeren de preek uit protest tegen zijn bemoeizucht. Bernard haalde zwijgend het Heilige Sacrament van het altaar en stopte het terug in het tabernakel. Het burgerlijke bestuur volgde de kerk: vanaf die tijd was carnaval in Tilburg verboden.
Mensen vierden het binnenshuis: op straat verborgen ze hun kostuums onder hun jassen. Veel Tilburgers gingen meer en meer naar andere steden om daar carnaval te vieren, zoals Den Bosch, Breda en Antwerpen: daarvoor werden speciale bus reizen georganiseerd. Na de oorlog was de kerk in andere grote steden om en werd overal, behalve in Tilburg, uitbundig carnaval gevierd. In 1957 werd voorzichtig een feestje uitgeprobeerd voor de Tilburgse jeugd in de wijk Jeruzalem en in 1960 mocht voor het eerst een kinderoptocht door het centrum van de stad trekken. Dat was een succes, al stonden de mensen nog wat onwennig langs de kant.
Het duurde nog een paar jaar voor het stadsbestuur overstag ging. In 1963 maakte de politie een einde aan een illegale optocht, maar in 1964 werd de stunt herhaald en zelfs aangekondigd in de krant. Ook toen greep de politie in. Vooral onder druk van de horeca en carnavals verenigingen werd in 1965 het groene licht gegeven voor een optocht in Tilburg. Het publiek stond braaf langs de kant en er was weinig muziek, maar het begin was er. In de jaren daarna groeide de optocht en kwamen er steeds meer activiteiten. In 1970 werd Tilburg officieel opgenomen in de rij van carnavalssteden: de stad heet Kruikenstad en de bewoners Kruikenzeikerds.
Lees ook:Elfde van de elfde is aftrap naar carnaval
Lees ook:Carnaval – feest voor de vastentijd begint
Lees ook:Carnaval – het feest voor vastentijd – barst los
Lees ook:Carnaval: het feest voor vastentijd
Lees ook:Elfde van de elfde is aftrap naar carnaval
hoe komen jullie er bij dat een lustrum 11 jaar is.
of is dat iets speciaals voor de Tilburgers. passen overal een mouw aan. Gek toch! Ons lustrum is 5 jaar hoor. al sinds de tijd van Cesar>
In Tilburg draait alles om het getal 11 (zie laatste regel van de eerste alinea): een Carnavalslustrum is in Tilburg elf jaar; dus vierde Tilburg (4×11=44)haar vierde Carnavalslustrum.
Pingback: Elfde van de elfde is aftrap naar carnaval | Eropuit
Pingback: Aswoensdag: begin van de vastentijd | Eropuit