Vanaf eerste Advent (zondag 29 november) tot Driekoningen (6 januari) galmen lange, zware tonen door de bossen en over de velden van Groningen, Drenthe, Twente en de Achterhoek (2012: klik hier). Het blazen op een hoorn die van een houten stam is gemaakt, is een oude traditie en sinds enkele jarenweer populair aan het worden: midwinterhoornblazen. Volgens goed gebruik spelen deelnemers om beurten: het is niet netjes om te blazen als een ander net bezig is. Er zijn speciale wandeltochten langs de blazersplekken: op Eerste Advent bijvoorbeeld in Ruurlo in de Achterhoek en op de Sprengerberg in Overijssel.
Geleerden zijn er niet uit waar het gebruik van afstamt. Veel winterse gebruiken komen voort uit het verlangen van de mens naar warmte en licht, als het koud en donker is. Kerstfeest is hiervan een – door vroegchristelijke zendelingen gekerstend – voorbeeld. Met het blazen op horens zouden boze, duistere demonen worden verjaagd, maar daarvoor is geen bewijs. Zowel de katholieke als de protestante kerk moest niets van deze ketterse traditie hebben. Volkskundigen zijn van mening dat het een verzonnen traditie is: een bedenksel uit de 19e en vroeg 20e eeuw’ die daarvoor helemaal niet tot het Oost-Nederlandse cultuurgoed hoorde. In die tijd was er in het algemeen een hang naar het mystieke uit voorbije tijden, bijvoorbeeld in de schilderkunst.
De oudste schriftelijke vermelding van deze hoorns stamt uit 1485, uit Sonsbeck bij Xanten. De oudste vermelding in ons land stamt uit 1815: in het archief van Winterswijk ligt een verslag over vader en zoon Kunners uit het naburige Kotten, die met behulp van een midwinterhoorn smokkelaars voor douaniers zouden hebben gewaarschuwd. Ze werden door de dienders betrapt, beweerden dat ze bliezen om arbeiders in het bos te laten weten dat het pauze was (iets dat toen inderdaad op die manier gebeurde) en de douaniers stampten de hoorn op de grond kapot.
De traditie raakte in onbruik: kort na de Tweede Wereldoorlog kenden nog slechts een handjevol oude mannen de kunst van het blazen op deze zelfgemaakte horens. Zij leerden het blazen overigens niet van voorgangers, maar uit zichzelf tijdens de algemene mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog. In 1953 sloeg een groepje Twentenaren de handen ineen, maakte midwinterhoorns, oefende erop en speelde in dat jaar met Kerstmis hun eerste midwinterhoornconcert. Het midwinterhoornblazen werd populair in de verre omtrek van Twente, tot in Drenthe, de Achterhoek en het Duitse Münsterland.
Lees ook:Midwinterhoornblazen luidt Advent in
Lees ook:Midwinterhoornblazen in Oost-Nederland
Lees ook:Midwinterhoornblazen vanaf eerste Advent
Lees ook:Adventstijd ingeluid met midwinterhoornblazen
Lees ook:Midwinterhoornblazen van 1e Advent (3/12) tot Driekoningen (6/1)