Op 2 november 2014 is het tien jaar geleden dat columnist, interviewer en filmmaker Theo van Gogh (1957-2004) werd vermoord. EYE Amsterdam vertoont vanaf 10 oktober zijn dertien speelfilms, waarvan EYE er elf heeft geconserveerd. Bij een aantal voorstellingen is cast en crew aanwezig, geïnterviewd door redacteuren van de Filmkrant. Ook vertoont EYE vier favoriete klassiekers van Theo van Gogh: Salò, Don’t Look Now, A Clockwork Orange en Repulsion. Van Gogh was in de laatste jaren van zijn leven vooral bekend als criticus van de islam waardoor het beeld van de ‘politieke Van Gogh’ dominant is geworden, met name door de controverse rond zijn met Ayaan Hirsi Ali gemaakte Submission en de moord op Van Gogh (bron: persbericht).
EYE maakt met dit retrospectief juist de kwaliteiten van Van Gogh als filmmaker en filmliefhebber zichtbaar. Zo maakte hij met het melancholieke Een dagje naar het strand één van de mooiste Nederlandse films van de jaren tachtig en dwong veel respect af met de wijze waarop hij acteurs regisseerde in kleinschalige, onafhankelijke producties als 06, Blind Date (Gouden Kalf) en Interview. Van Gogh was een gepassioneerd filmliefhebber. NRC Handelsblad typeerde hem in 1989 als ‘de Fassbinder van de lage landen’ en ‘het zwarte schaap van de Hollandse filmprovincie, een geraffineerd agent-provocateur met het hart op de juiste plaats, een snel opbrandend, verwoesting achterlatend genie’.
Tussen 1981 en 2004 maakte Van Gogh dertien speelfilms, televisiefilms en -series. Hij maakte films in verschillende genres, van de vroege, in zwart-wit gedraaide lowbudget films Luger (1981) en Charley (1986) tot de literatuurverfilmingen Een dagje naar het strand (1984), Terug naar Oegstgeest (1987) en Vals licht (1993). Van de intieme acteursdrama’s 06 (1994), Blind Date (1996) en Interview (2003) werden na zijn dood Amerikaanse remakes gemaakt. Een andere rode draad in zijn oeuvre zijn de thrillers: Loos (1989), Baby Blue (2001), het op de moord op Fortuyn gebaseerde 06/05 (2004) en de politiek geëngageerde tv-films In het belang van de staat (1007) en De nacht van Aalbers (2001). Als onderdeel van het retrospectief komen er drie avonden die Van Goghs kwaliteiten als filmmaker belichten, tegen de achtergrond van de Nederlandse filmcultuur van de jaren tachtig tot 2004:
10 oktober (19.00 uur): Een dagje naar het strand (1984), aansluitend Q&A met acteurs Cas Enklaar en Tara Fallaux door Ronald Rovers (de Filmkrant). Van 16.30 tot 17.30 uur staat het gratis toegankelijke Filmcafé in het teken van Theo van Gogh. In de Arena worden gedurende het retrospectief ook een compilatie van de beste afleveringen uit ‘Een prettig gesprek’ (1998-1997) op tv vertoond.
15 oktober (19.00 uur): 06 (1994) met live uitvoering van nieuwe muziekscore van Rainer Hensel, aansluitend Q&A met actrice Ariane Schluter, toneelregisseur/scenarioschrijver Johan Doesburg en componist Rainer Hensel door Jos van der Burg (de Filmkrant)
22 oktober (20.30 uur): 06/05 (2004), aansluitend Q&A met producent Gijs van de Westelaken en acteur Thijs Römer door Joost Broeren (de Filmkrant)
EYE vertoont ook vier klassiekers van door Theo van Gogh bewonderde regisseurs, die hem hebben geïnspireerd: Repulsion (Roman Polanski, 1965), A Clockwork Orange (Stanley Kubrick, 1971), Don’t Look Now (Nicolas Roeg, 1973) en Salò o le 120 giornate di Sodoma (Pier Paolo Pasolini, 1975). Fragmenten uit zijn favoriete klassiekers zijn eveneens te zien in de door Roeland Hazendonk geschreven theatermonoloog ‘Van Gogh spreekt’, die dit najaar langs de Nederlandse theaters toert.
Vanaf 2 oktober is 2/11 Het spel van de wolf in EYE te zien (trailer: klik hier), de nieuwe thriller van Thomas Korthals Altes over de moord op Van Gogh, naar een scenario van Gijs van de Westelaken en Theodor Holman. Alle speelfilms van Theo van Gogh bevinden zich in de collectie van EYE. Elf van de dertien films zijn tijdens het project ‘Beelden voor de Toekomst’ geconserveerd (met uitzondering van Luger en Terug naar Oegstgeest). De filmgerelateerde collectie beschikt over de meeste van zijn affiches, waaronder ontwerpen van Erwin Olaf. Deze worden vanaf 1 oktober geëxposeerd in EYE.
Niet hierboven vermelde films van Van Gogh: Vals licht (1993), De pijnbank (1998) en Cool! (2004).
Lees ook:Herdenking moord op Theo van Gogh
Lees ook:Retrospectief Jean-Pierre Melville in EYE Amsterdam
Lees ook:Alle films van Alex van Warmerdam in EYE Amsterdam
Lees ook:Eerste editie Amsterdam Film Week
Lees ook:Africa in the Picture filmfestival