Op 1 oktober opende in het Scheepvaartmuseum een unieke tentoonstelling: ‘Drijfveer‘, met objecten uit de eigen collectie. De collectie werd in 1916 opgezet vanuit particulier initiatief en telt inmiddels 400.000 objecten: na het Maritiem Museum in Greenwich bij Londen de grootste en mooiste in zijn soort ter wereld. Het Scheepvaartmuseum werd in 1922 geopend in een nieuwgebouwd pand in de Concertgebouwbuurt. In 1974 verhuisde het museum naar het voormalig Zeemagazijn uit 1565 bij de Oosterdokskade. Tussen 2007 en 2011 werd het pand grondig verbouwd. ‘Drijfveer’ staat stil bij een eeuw verzamelen (bron: persbericht).
Het Scheepvaartmuseum kan 300 werken uit de eigen collectie tonen, op ‘Drijfveer’ zijn 350 extra objecten te zien die gezamenlijk de 100-jarige collectiegeschiedenis van het museum weerspiegelen, maar ook een beeld geven van de mens erachter. De tentoonstelling is in vijf partjes opgedeeld. ‘Pronken en verleiden’ toont topstukken, waarmee een bezitter ooit goede sier wilden maken en waarmee het museum nu kan pronken: niet alleen scheepsmodellen en grote zeeschilderijen – oneerbiedig gezegd de ‘core business van het museum – maar ook juweeltje als twee Delfts-blauwe borden met taferelen van de 17e-eeuwse Amsterdamse haven en een fotoserie met zeegezichten van nu, van een verlaten strand tot een desolate haven. ‘Universum in huis’ toont ‘de wereld binnen handbereik’: veel Indisch-koloniaal erfgoed, zoals 19e-eeuwse foto’s uit Nederlands-Indië.
‘Streven naar volledigheid’ toont verzamelwoede van mensen die van een bepaald item alles willen verzamelen, op ‘Drijfveer’ onder andere walvissen en miniatuurbootjes. Het vierde deel is ‘Voorbeeld voor de natie’: toen Nederland in de 19e eeuw als natie vorm kreeg, werden heldendaden verheerlijkt en werd gretig teruggegrepen naar het verleden, zoals tekeningen van een matroos op de Willem Barentsz van – toen nog onbekende – dieren op Spitsbergen, een schilderwerk en publicaties over de ‘nationale held’ Van Spijk, die tijdens de Belgische onafhankelijkheidsstrijd een kruitschip in de haven van Antwerpen opblies.
Het laatste deel gaat in op de toekomst van de collectie, met onder meer een fotocollage van interieurs van binnenschepen, iets dat verdwijnt omdat schippers steeds minder hun gezin op de vaart meenemen. De expositie sluit met een begin dit jaar op de TEFAF in Maastricht aangekocht topstuk: het schilderij ‘Gezicht op het IJ met ’s Lands Zeemagazijn’ te Amsterdam, uit 1664 van Reinier Nooms, alias de Zeeman. Dit meesterwerk toont de historische betekenis van het Zeemagazijn en is nu voor het eerst te zien voor bezoekers. Het Scheepvaartmuseum aan het Kattenburgerplein 1 in Amsterdam is iedere dag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
Lees ook:Tentoonstelling ‘Hoe verzamelt een kunstenaar?’ in museum De Mesdag Collectie Den Haag
Lees ook:Koningin opent Scheepvaartmuseum
Lees ook:Barbie en Fisher Price in museum Hoorn
Lees ook:Koningssloep vanaf 15 oktober terug in Scheepvaartmuseum
Lees ook:Onaffe Scheringa Museum in de verkoop