Zondag 3 oktober 2010 is Leidens Ontzet: de jaarlijkse viering van de bevrijding in 1574 op de Spanjaarden. De feesten dateren van 1886 (2012: klik hier). Omdat 3 oktober op een zondag valt, is de feestdag dit jaar verschoven naar maandag 4 oktober. Het programma omvat tal van activiteiten, kermis, warenmarkt, straattheater, muziekoptredens en haring en wittebrood. Het muziekfestival Ontzettend Leiden, sinds vijf jaar in de week voor het Leidens Ontzet, verschuift naar 19-21 mei 2011.
Vrijdag zingen kinderen op de Garenmarkt het verhaal van Beleg en Ontzet. Zaterdag openen het Lunapark en de driedaagse warenmarkt, begint op de Garenmarkt om 16.14 uur (op Leidse horloges 15 uur 74) de openingsvoorstelling en wordt de Grote Hutspotmaaltijd geserveerd op de Hooglandse Kerkgracht. ‘s Avonds trekt een lint van licht door Leiden tijdens de Grote Taptoe, in het Scheltemacomplex aan de Marktsteeg staat het Levende Spookhuis, er zijn muzikale optredens op de Garenmarkt en er is Jazz at the Burcht.
Maandag begint met een reveille op het Stadhuisplein, koraalzang in het Van der Werfpark, haring en wittebrood in het Waaggebouw, de gang door de stad richting Lakenhal en een herdenkingsdienst in de Pieterskerk (sinds 1574). ’s Morgens is er op de Garenmarkt een straattheaterfestival en kindervertier op het Stadhuisplein. ’s Middags trekt de Grote Optocht ‘Grenzeloos Feesten’ rond, is er polsstokverspringen in het Van der Werfpark en zijn er muzikale optredens op de Garenmarkt met onder meer Wesley Klein, Xander de Buisonjé en Jeroen van der Boom. De dag wordt afgesloten met vuurwerk in het Ankerpark.
Het beleg van Leiden tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) begon oktober 1573. De stad was trouw aan koning Philips II van Spanje, tot hij Alva hierheen stuurde om paal en perk te stellen aan godsdienstvrijheid. In 1572 koos de stad partij voor Willem van Oranje; het leger van Alva omsingelde de stad. Op 8 oktober 1573 had Alkmaar zich als eerste stad van Spaanse omsingeling bevrijd. ‘Van Alkmaar de Victorie’: dat nieuws ging als een lopend vuurtje door het hele land. Het stadsbestuur van Leiden had voedselvoorraden aangelegd. In maart 1574 verdween het Spaanse leger naar de slag om de Mookerhei; eind mei kwamen ze terug. Er waren geen nieuwe voorraden aangelegd en eenderde van de bevolking kwam om van de honger. In september staken de geuzen de dijken bij Rotterdam door en stroomden de polders onder water. In de nacht van 2 op 3 oktober 1574 vluchtten de Spanjaarden. Een weeskind vond in het verlaten legerkamp een ketel met hutspot en meldde hij de Leidenaren dat ze bevrijd waren, volgens de overlevering. Geuzen voeren de stad binnen met haring en wittebrood. Als dank voor het verzet stichtte Willem van Oranje in 1575 de Universiteit Leiden, die al vier maanden na het ontzet werd ingewijd. Ook toen konden Hollanders al klagen: de hoogheemraadschappen protesteerden tegen de slechte staat waarin het ondergelopen land zich bevond.
Lees ook:Leidens Ontzet 2009
Lees ook:Leidens Ontzet met haring en wittebrood
Lees ook:3 oktober 1574: Leidens Ontzet
Lees ook:Leidens Ontzet 2011
Lees ook:Leidens Ontzet: 3 oktober
Een mooie en bondige samenvatting van wat er allemaal te beleven valt tijdens het 3 Oktober feest. Teveel om op te sommen eigenlijk, maar het is je goed gelukt.
Voor de gemiddelde Leidenaar is 3 Oktober de normaalste zaak van de wereld (al kijkt hij of zij er al weken, zo niet maanden, naar uit) en hij staat er dan ook niet bij stil dat er zoveel mensen van buiten de stad dit spektakel komen bezoeken.
Het mooiste is toch wel dat het feest zo diep in onze geschiedenis is geworteld. Wie eenmaal de herdenkingsdienst in de Pieterskerk heeft bijgewoond kan zich een beetje voorstellen hoe die verhongerde Leidenaren zich gevoeld moeten hebben kort na de bevrijding.
Laten we hopen dat het weer ook meespelt tijdens 3 Oktober 2010.