Maandag 11 tot en met vrijdag 15 mei (voor en rond Hemelvaartsdag) zijn de IJsheiligen, genoemd naar katholieke heiligen met hun naamdag in deze periode (2017: klik hier). De naam is te danken aan het gevaar van koud voorjaarsweer voor het gewas, dat in deze tijd in volle bloei staat. Nachtvorst in deze tijd kan schade aan de gewassen veroorzaken. In de volksmond waren de IJsheiligen de laatste dagen waarop nachtvorst mogelijk is. Dat leidde ooit tot het misverstand dat er in deze periode meer kans op nachtvorst is. Deze periode vormt de grens tussen koud weer en zomers weer, al was er in 2008 en ook vorig jaar eind juni in ons land nog nachtvorst.
Het is een van de oudste en meest bekende begrippen uit de volksweerkunde: de eerste berichten over deze ‘strenge heren’ dateren uit het jaar 1000. De IJsheiligen zijn: Mamertus van Vienne (11 mei), Pancratius van Rome (12 mei), Servatius van Maastricht (13 mei), Bonifatius van Tarsus (14 mei) en Sofia van Rome (15 mei). Bonifatius is niet de Apostel van Duitsland die in 754 in Dokkum door de Friezen werd vermoord (zijn naamdag in op 5 juni), maar een Romeins burger die in 307 tijdens christenvervolgingen werd doodgemarteld. Sofie is niet overal IJsheilige, maar in sommige landen wel, omdat zij de beschermvrouwe tegen nachtvorst is. In de Alpen werden op die dagen vuren ontstoken ter bescherming van nachtvorst.
Lees ook:IJsheiligen 2011
Lees ook:IJsheiligen – ‘laatste dagen in voorjaar met kans op vorst’
Lees ook:IJsheiligen: zondag 11 tot en met donderdag 15 mei
Lees ook:Vorst en mogelijk ook sneeuw op komst
Lees ook:Winter in aantocht: nachtvorst, kans op sneeuw en gladheid