Maandag 4 mei vindt de Nationale Herdenking plaats (2016: klik hier). In bijna iedere gemeente is er een herdenking en daarnaast zijn er het hele jaar door uiteenlopende plechtigheden, maar tijdens de Nationale Herdenking op de Dam komen ze samen. Dan ‘herdenken we burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar dan ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties’, luidt de officiële tekst. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima leggen namens de bevolking als eerste een krans bij het Nationale Monument. Om 20.00 uur is het twee minuten stil, gevolgd door het zingen van het volkslied.
Daarna leggen autoriteiten en groeperingen kransen. De winnaar van de Dichtwedstrijd voor jongeren, Dichter bij 4 mei, krijgt het woord en premier Mark Rutte houdt dit jaar de officiële toespraak. Tot slot leggen kinderen ieder één bloem neer bij het monument. De herdenking wordt altijd bijgewoond door het staatshoofd, de premier, vertegenwoordigers van de ministerraad en landmacht, luchtmacht en marine, voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en maatschappelijke organisaties. Voorafgaand aan de herdenking op de Dam is er in de Nieuwe Kerk een herdenkingsbijeenkomst. Voorrang hebben overlevenden, gevallenen en hun nabestaanden. Ieder jaar verzorgt een auteur de 4 mei-lezing: de eerste was Harry Mulisch in 1992, dit jaar is dat Ian Buruma.
De herdenking op 4 mei vindt sinds 1947 plaats. Vlaggen hangen halfstok en om 20.00 uur is het in het hele land twee minuten stil. De Dam werd het symbool van de vrijheid: ‘We zien elkaar na de oorlog terug op de Dam’, spraken mensen af. Tot 1956 vond de Dodenherdenking er plaats bij een tijdelijk monument. Op 4 mei 1956 werd het Nationaal Monument onthuld: een zuil met een muur en trappen van architect J.J.P. Oud en beelden van John Rädecker: bovenin ‘Vrede’, daaronder figuren die ellende, verzet en overwinning uitbeelden en twee leeuwen voor het monument. Op 5 mei viert Nederland Bevrijdingsdag.
De bijeenkomst is ieder jaar live op tv te volgen. Om 18.45 uur begint de uitzending op Nederland 2 en om 19.50 schakelen de drie publieke zenders over naar de Dam. Ook de commerciële zenders besteden er kort aandacht aan. Op de Waalsdorpervlakte in de duinen bij Den Haag werden verzetsstrijders tijdens de oorlog ter dood gebracht. Op 4 mei is er ieder jaar een stille tocht. De Bourdonklok luidt tot even voor 20.00 uur, dan volgt twee minuten stilte: in de regel vanaf 19.50 uur live te zien op de RTL-zenders. NPO 2 zendt om 20.25 uur een documentaire uit over de razzia van Putten en om 20.55 uur een documentaire over de Joodse Goochelaar Michel Velleman uit Amsterdam. Veronica zendt vanaf 20.30 uur het aangrijpende oorlogsdrama film ‘Schindler’s List’ uit, SBS 6 ‘The Boy in the Striped Pyamas’.
Lees ook:Nationale Herdenking 2014
Lees ook:Woensdag 4 mei: Nationale Herdenking 2016
Lees ook:Dodenherdenking 4 mei 2014
Lees ook:Donderdag 4 mei: Nationale Herdenking
Lees ook:Dodenherdenking bij Nationaal Monument op de Dam