Vanaf donderdag 11 december vertoont Pathé in negen bioscopen ‘Het Nieuwe Rijksmuseum: De film’ (trailer: klik hier). Tickets zijn te koop via www.pathe.nl en aan de kassa’s. De gelijknamige vierdelige tv-documentairereeks werd onderscheiden met de Zilveren Nipkowschijf en een Gouden Kalf en krijgt nu deze bioscoopfinale, goed voor een Award op de IDFA. In 2003 begon de verbouwing van het museum. Die zou in 2008 gereed zijn, maar vanaf het begin plaagden stroeve tegenkrachten de restauratie. De opening was pas tien jaar later. Al die jaren filmde Oeke Hoogendijk (1961) achter de gesloten deuren van het Rijks.
Anders dan in de serie zoemt ze nu in op de ‘characters’. De verbouwingsperikelen en de fietsonderdoorgang komen aan bod, maar het accent ligt op de kunst, grotendeels opgeslagen in depots in de polder, de mensen achter die kunst en met name de onderlinge machtsverhoudingen ‘aan de top‘. Taco Dibbets aast naar het directeurschap, maar Wim Pijbes krijgt de post. Hij ontpopt zich als ideale marketing man, maar ook als haantje. Hij is de directeur en dat laat hij merken ook. Het dedain van museumbobo’s als het om de fietstunnel gaat is tenenkrommend: zij willen dat de fietsers blijven omrijden, fietsers en politiek houden vast aan oude rechten: de museumtunnel als openbare weg. De twee Spaanse architecten Cruz en Ortiz zijn verbijsterd als hun ontwerp voor de hoofdingang in de tunnel het niet haalt: ‘We won because of this solution‘ [de prijsvraag die ooit was uitgeschreven]. Pijbes zegt vinnig: ‘toppunt van Amsterdamse tofheid, moet kunnen!’ en ‘Alles is op stoeptegelniveau besloten!’
Er komt een onderdoorgang ónder de fietstunnel, met vier zij-ingangen met trappen naar beneden. Als het af is, zegt één van de architecten trots dat deze oplossing ‘looks like no effort. Mission complete!‘ De film toont het contrast tussen de haantjes aan de top en conservatoren en restaurateurs die met liefde en overgave aan het werk zijn. Menno Fitski, de conservator van het gloednieuwe Aziatisch paviljoen is als een kind met pakjesavond, bijna verliefd toekijkend hoe de lang verwachte twee tempelwachters uit de 12e/13e eeuw uit Japan aankomen. Als de kolossale beelden niet dreigen te passen op de speciaal gemaakte sokkels, zit er hij eenzaam en verslagen naast, met op de achtergrond enorme schaduwen: één van de vele details die de film zo bijzonder maken.
Het is op zich al een een kunststukje hoe Hoogendijk schijnbaar moeiteloos met de camera rondloopt tijdens sloop- en bouwwerkzaamheden en vergaderingen aan de top, met licht- en geluideffecten (luid zuchten!) en oog voor detail: sinister aandoende opnames van de sloop, de hand van een restaurateur naast de hand op een schilderij, het oog van het Joodse Bruidje, de ogen van de Tempelwachters en de close-up van een slikkende conservator als Pijbes zijn zin doordrijft. Huismeester Leo houdt dag en nacht ‘zijn gebouw’ scherp in de gaten. Als het museum klaar is, verliest hij zijn baan en kijkt hij bedroefd toe hoe de bouwkeet, ‘zijn huis voor tien jaar’, eraan gaat. De tv-serie eindigt bij de opening, de film kijkt een half jaar langer toe en laat zien dat het succes van het Rijks de jarenlange verbouwing achter gesloten deuren meer dan goedmaakt.
Lees ook:Taco Dibbets wordt nieuwe hoofddirecteur Rijksmuseum Amsterdam
Lees ook:Wim Pijbes vertrekt bij Rijksmuseum
Lees ook:IDFA selecteert ‘Stand By Your President’ en ‘Het Nieuwe Rijksmuseum: De film’
Lees ook:Rijksmuseum gratis open op 13 april
Lees ook:Rijksmuseum: nog 50 nachtjes!